Autizm spektri pozğunluğu (ASP) olaraq da bilinən autizm neyroinkişaf pozğunluğudur və fərdlər arasında geniş spektrli simptomlar təqdim edə bilər. Autizmli şəxslərin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq, ünsiyyət bacarıqlarını artırmaq və gündəlik həyatlarını daha müstəqil yaşamalarına kömək etmək üçün bir sıra müalicə və müdaxilələrdən istifadə olunur. Bu müalicələrdən biri də "ABA terapiya"dır. ABA "Applied Behavior Analysis" sözünün abbreviaturasıdır.
ABA terapiyası autizm spektri pozğunluğu olan şəxslər üçün xüsusi olaraq hazırlanmış davranış təhlili və terapiya yanaşmasıdır. ABA terapiyası arzuolunmaz davranışları azaltmaq və arzu olunan davranışları artırmaq üçün elmi metod və prinsiplərdən istifadə edir. Bu tip terapiya davranışın müşahidəsi, məqsədlərin müəyyən edilməsi, davranışın ölçülməsi, nəticələrin təhlili və davranışın effektiv şəkildə dəyişdirilməsi prosesini əhatə edir.
ABA terapiyası autizmli şəxslərin idrak, ünsiyyət, dil və sosial bacarıqlarını inkişaf etdirməyə kömək edə bilər. Bundan əlavə, bu terapiya mənfi davranışları azaltmaqda və müsbət davranışları gücləndirməkdə təsirli olur. Terapiya fərdin fərdi ehtiyaclarına uyğunlaşdırıla bilər.
ABA terapiyası adətən bir terapevt və ya mütəxəssis tərəfindən idarə olunur və autizmli şəxsin yaşına, idrak səviyyəsinə və xüsusi ehtiyaclarına uyğun bir proqram yaradılır. Bundan əlavə, valideynlər və baxıcılar bu terapiyanın üsullarını öyrənmək və gündəlik həyatda istifadə etmək üçün öyrədilir.
Autizmli insanlar üçün ABA terapiyası tez-tez erkən diaqnoz və müdaxilənin bir hissəsi kimi istifadə olunur və uzunmüddətli nəticələrə nail olmaqda faydalı ola bilər. Bununla belə, hər bir fərd fərqlidir, ona görə də terapiya proqramları fərdiləşdirilməlidir. ASP-li insanın ailəsi və mütəxəssis ən uyğun müalicə planını yaratmaq üçün əməkdaşlıq etməlidir.
